W poprzednim tygodniu rozpoczęliśmy miesiąc tematyczny dotyczący kolejnego stylu przywiązania – w listopadzie jest to styl lękowo-unikający. Wiemy już, jak styl ten wygląda u dzieci – są przede wszystkim wycofane emocjonalne i nie poszukują bliskości w chwilach stresu. Jak dzieci, które nauczyły się, że są pozostawione całkiem same, funkcjonują w kolejnych etapach swojego życia?
Dziecko o stylu lękowo-unikającym, które zaczyna dojrzewać, może wykształcić zasadniczo jedną z dwóch strategii radzenia sobie z trudnościami i emocjami. Na jednym biegunie znajduje się strategia lękowo-unikająca, natomiast na drugim – odrzucająco-unikająca. Nastolatkowie, którzy wykształcili zachowania z wzorca lękowego, mają zwykle niską samoocenę i poczucie własnej skuteczności. Oprócz negatywnego obrazu siebie, w sposób negatywny widzą także otaczający ich świat – uważają, że nie warto ufać ludziom, ponieważ inni mogę ich skrzywdzić. Nastolatkowie z bieguna lękowo-unikającego są wycofani z kontaktów społecznych i często nieśmiali. Niechętnie nawiązują relacje z rówieśnikami, ponieważ poznawanie nowych osób wywołuje u nich dużo lęku. Tacy nastolatkowie trudno adaptują się do nowych sytuacji, a także w dużej mierze są zależni od opiekunów. Taki wzorzec przywiązania stanowi czynnik ryzyka w wystąpieniu trudności o charakterze psychicznych. U nastolatków, którzy znajdują się na biegunie unikającym, dość często obserwuje się zaburzenia depresyjne lub lękowe, a także samouszkodzenia i uzależnienie od środków psychoaktywnych.
Drugi biegun – odrzucająco-unikający – ma kilka cech wspólnych z przeciwnym biegunem – nastolatkowie z obu grup wykształcili negatywny obraz świata, a także są wycofani z kontaktów społecznych i niechętnie nawiązują relacje. Zupełnie odmienny jest jednak stosunek do opiekunów i dorosłych, a także strategie radzenia sobie z trudnościami. Nastolatkowie, u których dominuje wzorzec odrzucający, są nieufni wobec rodziców. Przejawiają także trudności w rozpoznawaniu i wyrażaniu swoich emocji, zwłaszcza złości. Powoduje to, że tłumią złość lub też wyrażają ją poprzez zachowania agresywne. Nastolatkowie o odrzucającym wzorcu przywiązania mają także trudności z zaakceptowaniem norm społecznych i zastosowaniu się do nich. Brak zaufania w stosunku do dorosłych i wrogość wobec nich, a także niestosowanie się do norm społecznych wiąże się często z zachowaniami trudnymi, w tym ignorowaniem poleceń, niewypełnieniem swoich obowiązków, a nawet ucieczkami. W związku ze sposobem funkcjonowania nastolatków o wzorcu odrzucającym, często diagnozuje się u nich zaburzenia opozycyjno-buntownicze, a także obserwuje się uzależnienia od środków psychoaktywnych.
Wzorzec radzenia sobie z emocjami i wchodzenia w relacje w adolescencji wpływa niewątpliwie na funkcjonowanie człowieka w dorosłości, o którym napiszemy już za tydzień!
Dobrego dnia!
