Tematy kontrowersyjne, zwane tematami tabu, są mocno zakorzenione w naszej kulturze – rozmowy o seksie czy zaburzeniach i chorobach psychicznych wciąż są dla nas trudne. Sprawa znacznie się komplikuje, gdy weźmiemy pod uwagę rozmawianie na tematy tabu z dziećmi. Często dzieci i młodzież sami pytają dorosłych o kwestie, których nie rozumieją. W polskiej kulturze istnieje wiele tematów, o których raczej rzadko się rozmawia, ale które wzbudzają ciekawość dzieci. Do najczęściej unikanych przez rodziców tematów należą m.in. tematy okołoseksualne, takie jak menstruacja, antykoncepcja czy nieheteronormatywność, a także ciężkie choroby i śmierć, zwłaszcza bliskich osób.
Nie da się ukryć, że rozmowy na trudne i kontrowersyjne tematy są niezwykle potrzebne w kontekście wychowania i edukacji dzieci, a także ich przygotowania do dorosłego życia. Z tego powodu, rodzice nie powinni unikać takich rozmów, ale być gotowi do wyjaśnienia dzieciom pewnych kwestii. Jak jednak prowadzić takie rozmowy, by nie przerazić czy zaszokować dziecka, ale jednocześnie zaspokoić jego ciekawość i dostarczyć cennej wiedzy? Co może zrobić rodzic, który usłyszy od swojej pociechy trudne pytanie, takie jak: “Skąd się biorą dzieci?”, czy też na przykład: “Co się stało z dziadkiem?”.
Przede wszystkim, rozmowy na tematy tabu powinny być dostosowane do wieku dziecka oraz do poziomu jego rozwoju – intelektualnego i emocjonalnego.Ważne jest, by zrozumiało, co rodzic próbuje mu przekazać, ale także, by ta informacja nie była dla niego zbyt przytłaczająca. Poza tym, ważna jest odpowiednia postawa rodzica, który powinien być otwarty na rozmowę z dzieckiem i wyjaśnienie mu trudnych kwestii. Niezwykle istotne jest to, by, w miarę możliwości i wieku dziecka, rodzic traktował je jako partnera równego sobie – to wzbudzi w dziecku zaufanie i poczucie, że jego potrzeby są ważne, a podczas rozmowy może czuć się swobodnie i bezpiecznie. Gdy rozmawiamy o takich kontrowersyjnych i “dorosłych” tematach, takich jak ludzka seksualność, nie powinniśmy więc traktować dziecka z wyższością. Ważne jest więc, by dziecka nie okłamywać ani gorączkowo nie zmieniać tematu, gdy tylko padnie trudne pytanie. Ponadto, nie powinniśmy na pytania dziecka odpowiadać w taki sposób: “Powiem ci, jak będziesz starszy”, czy też “I tak nie zrozumiesz”. W ten sposób dziecko poczuje się jedynie zlekceważone.
By rozmowa o tematach tabu okazała się wartościowa, potrzebne jest ponadto odpowiednie przygotowanie. Po pierwsze, powinna mieć miejsce w szczególnych warunkach – najlepiej w domu, tak, by dziecko czuło się bezpiecznie, ale też żeby możliwie jak najmniej bodźców zajmowało jego uwagę. Obie strony rozmowy powinny być jak najbardziej skoncentrowane – tylko wtedy rodzic będzie w stanie odpowiednio podejść do dziecka i wszystko mu wytłumaczyć, a dziecko będzie mogło daną kwestię dobrze zrozumieć. Poza tym, niezwykle ważne jest to, by rodzic zdobył jakąś wiedzę, tak by móc ją swojej pociesze przekazać. Wiedza ta powinna pochodzić z wiarygodnych źródeł – nie tylko z Internetu, ale także z publikacji naukowych i wypowiedzi ekspertów. Dzięki temu, dziecko pozna daną kwestię w szerszym kontekście i nie będzie powtarzać popularnych stereotypów.
Rozmowa z dzieckiem na kontrowersyjne tematy może być trudna i wymagająca, ale na pewno konieczna dla rozwoju dziecka. Jeśli zadbamy o bezpieczną atmosferę, odpowiednie dostosowanie tematu do wieku i możliwości naszego rozmówcy, a także będziemy szczerzy i otwarci, taka rozmowa może dać dziecku bardzo dużo.
A Wy – macie jakieś metody na to, jak rozmawiać z dzieckiem o tematach tabu?
